نکات قرآنی"
"وَاضرِبُوهُنَّ"

☆ غالباً اهل تفسیر "وَاضرِبُوهُنَّ" را به مفهوم کتک زدن همسران گرفته اند و پیرامون همین مفهوم توجیهاتی نیز در کتب خود آورده اند. لکن باید دانست که اولاً: "ضرب" یا همان "زدن"، فقط به معنای کتک زدن نیست. در فارسی نیز همینطور است: بعنوان مثال؛ "راه زدن" یا "دست زدن" یا "لب زدن" یا "جیب زدن" یا "ضرب المثل زدن" یا "قدم زدن" یا "پارو زدن" یا "حرف زدن" یا "سکه زدن"... همه از فعل زدن استفاده می شود. زدن نه در زبان عربی و نه زبان فارسی صرفاً به معنای کتک کاری نیست. آن حیطه ی معنایی وسیعی دارد. ما آیه را به "تنبیه شان کنید" ترجمه می کنیم. و تنبیه کردن به معنای هشیار کردن است. زیرا فحوای آیه هشیار کردن را می رساند و نه تحقیر و کتک زدن را. دقت کن! گاه حتی با یک "نگاه زدن" می توان شخص را متنبه کرد، و گاه با یک دست زدن با ملاطفت! اینها هم جزو مفهوم زدن است. مراد تنبّه و هشیاری است نه برانگیختن آتش خشونت. شاهد آنکه در قرآن؛ حضرت ایوب نیز برای متنبه کردن همسرش او را با دسته ای از خوشه ی گندم نواخت! که بیشتر حکم نوازش دارد تا کتک زدن! خود پیامبر (ص) نیز هیچگاه با همسرانشان با خشونت رفتار نکرده اند. نه تنها با همسرانشان، بلکه حتی گاه در باب اجرای حدود نسبت به دیگران از شیوه ی برخورد ملاطفت آمیز بهره می بردند. در "المُقنِع" آمده است که در زمانی که پیامبر(ص) در مدینه حاکمیت داشتند شخص فربه ای را که مرتکب زنا شده بود به نزدشان (ص) آوردند و ایشان با یک شاخه از لیف خرما که برگ های لطیفی دارد، به شخص ضربه ای زدند! همین! و آنگاه رهایش کردند! اینها همه سنت های با ارزشی است که امروزه روز باید بیش از پیش به آن توجه شود. زیرا خشم و خشونت، عامل تربیتی نیست. خشونت هیچگاه هیچ مشکلی را حل نکرده و نمی کند. زیرا مشکل خود خشونت است. امروزه باید از روایات و احادیثی اینچنین بهره برد و چهره رحمت آمیز اسلام را به جهانیان معرفی نمود. این نیاز حیاتی و ضروری دوره ی جدیدِ پیش روست. نمایش خشونت، ضد تبلیغ است و هرگز تبلیغی برای دین خدای بخشنده و مهربان، نبوده و نیست.
البته غیر از این مطالب بیان شده که بیشتر اجتماعی و خانوادگی است، این آیه شریفه وجه باطنی عمیق دیگری نیز دارد که در مباحث کیمیاگری باطنی و سلوک پیشرفته مطرح است و دخلی به این مباحث ظاهری ندارد. آن وجه از معنا از آنِ سالکانی است که از مرتبت چهارم حیات و آگاهی گذر کرده اند! [اشاراتی از این وجه باطنی در دومین مقاله کتاب کلمات بارانی و نیز کتاب کیمیاگری باطنی در باب نیروی "تانیث" آمده است].

علیرضایعقوبی سورکی